یادداشت پنجشنبه ۱۰ مهر ۱۳۹۹ ۱۷:۰۶ کد خبر :755

«زنگ خطر»برای ایران به صدا درآمده

درگذشته که ترکمنستان جزئی از اقمار شوروی بود تمامی منابع انرژی خود را از طریق روسیه به اروپا صادر می‌نمود و این روند تا سال ۲۰۰۹ به همین منوال ادامه داشت. اما پس از ظهور بحران آبخازیا و کریمه و اختلافات اتحادیه اروپا و آمریکا با روسیه و بستن شیر گاز صادراتی روسیه به اروپا این اتحادیه اقدام به تحریم اقتصادی روسیه نموده است. با توجه ضعیف شدن قدرت اقتصادی روسیه اعمال قدرت و نفوذ آن کشور به کشورهای اقمار خود کم‌تر شده است. ترکمنستان از سال ۱۹۹۷ به ایران و از سال ۲۰۰۹ اقدام به صادرات گاز به کشور چین نموده است.

رئیس‌جمهور کشور ترکمنستان قربان قلی بردی محمد اف و نخبگان ترکمنی این فرصت را غنیمت شمرده و بازارهای هدف خود را علاوه بر روسیه ایران و چین به سمت اروپا گسترش داده‌اند. با توجه به نیاز رو افزون اروپا به گاز و کشف ذخایر گازی جدید در ترکمنستان و تحریم‌های اقتصادی روسیه و ایران توسط اروپا و آمریکا توجه اروپایی‌ها به منابع گازی جدید ترکمنستان جذب‌شده است. اروپا از سال ۱۹۹۳ و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی همواره به دنبال ایجاد یک کوریدیور انرژی از آسیای مرکزی و قفقاز به اروپا بوده است به همین دلیل همواره از طرح تراسیکا حمایت نموده‌اند. هرچند ترکمنستان به‌صورت مستقیم جز این طرح نیست اما به‌صورت غیرمستقیم در اجرای این طرح سهیم بوده است.

ترکمنستان ضمن کنار گذاری اختلافات با کشور آذربایجان و رجوع قانونی به رژیم حقوقی ۲۰۱۸ دریای خزر اقدام به احداث خط لوله ترانس خزر که بندر ترکمنباشی را به بندر باکو متصل می‌کند نموده است که جزئی از طرح تراسیکا اروپا و ابر پروژه جاده ابریشم جدید چینی و جاده ابریشم آمریکایی (لازوریت) که موردحمایت کشورهای اروپایی، آمریکا و حتی چین است. حال ترکمنستان جهت حراست از منابع زیرآبی ، مسیرهای ارتباطی ، با توجه به طول سواحل و نداشت نیروی دریایی قدرتمند اقدام به تشکیل نیروی دریایی قدرتمندی با  کمک کشور ترکیه در منطقه نموده است.به‌طوری‌که در چهار سال گذشته توان دریایی کلاسیک شناوری این کشور بعد از روسیه در رتبه دوم قدرت دریایی در خزر قرار می‌گیرد.

ترکمنستان در سال ۲۰۰۹ اقدام به خرید دو واحد  ناو موشک‌انداز کلاس مول نیا از روسیه نمود اما پس از بررسی و رایزنی جهت خرید بیش‌تر و عدم تمایل روسیه در این خریدوفروش‌ها ترکمنستان اقدام به همکاری نظامی با کشور ترکیه و شرکت چندملیتی موشک‌سازی MBDA نمود. ترکمنستان از سال ۲۰۱۵ دانشگاه افسری دریایی خود را طی مراسمی با حضور رئیس‌جمهور بردی محمد الف افتتاح نمود. در حال حاضر ترکمنستان با شرکت درسان و گولهام ترکیه قرارداد ساخت دو واحد جدید کلاس ترکمن رادارند. از سال ۲۰۱۴ تاکنون ترکمنستان ۲۰ فروند ناو کوروت موشک‌انداز توزلا و ناوچه تندرو از شرکت درسان تحویل گرفته است.

نصب سامانه‌های موشکی SIMBAD و ضد کشتی OTOMAT شرکت MBDA بر روی واحدهای نظامی ساخت ترکیه در شرکت کشتی‌سازی یوفرا نشان از حضور مستشاران اروپایی در منطقه دارد. نصب سامانه‌های موشکی و هماهنگ نمودن ژیروسکوپ و موقعیت‌یاب موشک با سامانه جایرو و ژیروسکوپ ناو نیاز به همکاری تنگاتنگ مستشاران اروپایی و ترک  دارد.

قدرت نظامی دریایی ترکمنستان فی‌نفسه تهدید امنیتی برای ایران نیست اما در درازمدت زمینه‌های حضور منطقه‌ای اروپا و ناتو را به‌صورت چشم‌گیری افزایش خواهد داد. در حال حاضر مستشاران ترک در بندر ترکمنباشی مشغول به فعالیت می‌باشند. درصورتی‌که روابط ترکیه و ناتو در سال‌های آتی به همگرایی بیش‌تر میل کند می‌تواند منافع امنیتی و عمق استراتژیک ایران در منطقه خزر را به چالش بکشد.

ایران همواره از حضور نیروی‌های فرا منطقه در خزر نگران بوده است و این نگرانی خود را در زمان انعقاد قرار رژیم حقوقی دریای خزر پیگیری نموده و حتی وزیر امور خارجه ایران محمدجواد ظریف در مصاحبه تلویزیونی خود به‌صراحت اعلام نمود که ایران نیروهای فرا منطقه‌ای را در خزر برنمی‌تابد؛ اما حضور مستشاران ترکیه که به دلیل نزدیکی نژادی با ترکمن‌ها و اندیشه‌های عثمانیسم حزب عدالت و توسعه در ترکمنستان حضور فعالی دارند درصورتی‌که اختلافات مقطعی خود را با اروپا به کمک آمریکا کنار بگذارند زمینه‌های اولیه حضور ناتو و آمریکا در منطقه خزر چشمگیرتر خواهد نمود حتی به نظر می‌رسد درصورتی‌که روابط ترکیه و اروپا در آینده به سردی گرویده شود با توجه به نیاز روزافزون اروپا و ترکیه به گاز ترکمنستان در این مورد خاص این کشورها همکاری خود با یکدیگر را حفظ کنند که جای دارد موردتوجه بیشتر ژئواستراتژیست ها و تصمیم گیران ایرانی قرار گیرد.

بابک شفیعی
نظرات
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد نظرات حاوی الفاظ و ادبیات نامناسب، تهمت و افترا منتشر نخواهد شد

دیدگاهتان را بنویسید

آخرین اخبار