شینزو آبه چند روز قبل یعنی دوشنبه ۳ شهریور ماه ۱۳۹۹، موفق شد با عبور از دو هزار و هفتصد و نود و نهمین روز نخست وزیری خود، رکورد طولانی ترین دوره مسئولیت در این سمت را در تاریخ ژاپن ثبت نماید و این در حالی است که پیش از این ساتو ایساکو نخست وزیر اسبق این کشور با دو هزار و هفتصد و نود و هشت روز رکورد تصدی نخست وزیری را داشته است و البته تا روز کناره گیری چند روزی هم به این رکورد اضافه شد.
اما در این کناره گیری به نظر می رسد فارغ از جنبه های سیاسی و حتی تاثیرات اقتصادی که در شرایط حال و حاضر ژاپن و مشکلاتی که به ویژه به دلیل شیوع کرونا با آن مواجه بوده قابل توجه است، در حوزه فرهنگی، اجتماعی و مدیریتی نیز نکات قابل توجهی را به خود اختصاص داده است.
یکی از مهمترین این ویژگی ها دلیل کناره گیری یعنی ضعف جسمانی، کاهش اعتماد به نفس و قدرت تصمیم گیری درست و دقیق در موضوعات مختلفی است که روزانه باید در مورد آنان اقدام و تصمیم‌گیری شود و کوچک ترین موضع وی به عنوان رییس اجرایی کشور می تواند اثرات شگرفی را به دنبال داشته باشد و لذا در جامعه ژاپن چنین اقدامی مورد قبول تلقی می گردد و وی نیز در کنفرانس خبری به صراحت، بازگشت بیماری را دلیل این رویداد اعلام کرد و بنابراین از رویکرد مدیریتی این توجه می تواند سازنده و تاثیرگذار تلقی گردد.
از سوی دیگر و علیرغم تصمیم نخست وزیر برای کناره گیری، وی می توانست تا یک سال آینده یعنی سپتامبر آینده نیز در سمت خود باقی بماند و نه تنها تا دوشنبه ۳ شهریور رکوردار بیشترین دوره نخست وزیری باشد که با پایان این دوره، احتمال شکست آن را نیز در آینده کاهش دهد و همواره در تاریخ ژاپن رکوردار بماند اما در کمتر از چند روز سمت خود را ترک کرد.
نکته مهم دیگر که این رویداد به روشنی می توان دریافت، عدم فشار به میزان تاب آوری اجتماعی در کشور بوده است. در واقع از زمان احتمال این رویداد با اطلاع وی از وضعیت نهایی جسمانی تا قطعیت و اعلام رسمی کمتر از چند ساعت آغاز و با کنفرانس رسمی و خبری نخست وزیر به پایان رسید و این یعنی حفظ سطح تاب آوری، عدم نیاز به ایجاد چالش های اجتماعی، همراهی رسانه ای و در واقع تحقق یک رویداد مهم با کمترین سطح آسیب اجتماعی و فرهنگی در جامعه.
هر چند به دلیل دو مراجعه نخست وزیر به بیمارستان در روزهای اخیر برخی اظهار نظر ها و گمانه زنی ها در سطح بسیار محدود در این زمینه وجود داشت اما در واقع از زمانی که رسانه رسمی کشور از دست یابی به اطلاعاتی مبنی بر احتمال استعفای شینزو آبه خبر داد تا لحظه کناره گیری چند ساعتی بیشتر نگذشت و این گونه رفتار رسانه ای و اجتماعی می تواند در ارتقاء سطح تاب آوری و امنیت روانی جامعه در مورد چنین رویداد مهمی موثر و مورد توجه قرار گیرد.
بنابراین توجه به تاب آوری اجتماعی، نگرانی از احتمال خطا در تصمیم گیری به دلیل ضعف و بیماری جسمانی و خدمت در این مقام، فاصله گرفتن از ثبت رکوردهای مختلف تاریخی در منظر فرهنگی و اجتماعی از سوی نخست وزیر مهم قلمداد می گردد.
نکته قابل توجه دیگر اجرای سنت های دیرینه و تاریخی ژاپن در این زمینه می باشد و این که نخست وزیر در برابر ملت تعظیم و ادای احترام کرد و بدین ترتیب استعفای خود را اعلام نمود و در عین حال به دلیل برخی از اقدامات مهمی که انجام نداده نیز از مردم عذرخواهی کرد.
*دکترای جامعه شناسی سیاسی و کارشناس ارشد روابط بین الملل
