حمل و نقل شهری و گسترش آن در کلانشهر اصفهان به عنوان سومین شهر بزرگ و پرجمعیت ایران که در سال‌های گذشته میزبان تعداد زیادی مهاجر بوده و جمعیت آن در حال افزایش است، اهمیت زیادی دارد. در این راستا توسعه حمل و نقل عمومی و در رأس آن مترو و همچنین مدهای جدید حمل و نقلی همواره مورد تاکید و توجه مدیریت شهری اصفهان بوده به طوری که تاکنون اقدامات زیادی برای تأمین منابع مالی پروژه‌های حمل و نقل شهری انجام شده است.
اصفهان در حال حاضر پروژه خط دو مترو را پیش روی خود دارد، طرحی عظیم و هزینه‌بر که به سرانجام رساندن آن نیازمند انجام برنامه‌ریزی دقیق و همکاری و تعامل کارا سازمان‌های محلی و ملی است؛ این طرح در کنار سایر پروژه‌های حمل و نقل شهری در دستورکار مدیریت شهری اصفهان است.
به منظور آگاهی از برنامه‌ها و تدابیر اندیشیده شده برای ارتقای زیرساخت‌های حمل و نقلی شهر با هدف کاهش ترافیک و آلودگی هوا در راستای تحقق شعار «اصفهانِ من، شهر زندگی» گفت و گویی را با ابوالفضل قربانی، نایب رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان انجام داده‌ایم که مشروح آن را در در ادامه می‌خوانید:
شورای شهر چه برنامه‌ای برای استفاده از اتوبوس‌های برقی و گسترش حمل و نقل پاک دارد؟
در شهر اصفهان زمانی از تاکسی و مینی‌بوس‌هایی استفاده می‌شد که استاندارد لازم را نداشت، اما به مرور زمان گونه‌های جدید حمل و نقل عمومی در نظر گرفته شد؛ قطار شهری یکی از ابعاد گسترش حمل و نقل عمومی است، اما یکی از مهمترین وسایلی که در حمل و نقل عمومی شهر اصفهان تحول ایجاد کرد، اتوبوس‌های بی. آر. تی بود که حدود ۱۱ سال پیش با انجام مطالعات بسیار زیاد، اقدامات گسترده و با اعمال حساسیت به ناوگان حمل و نقل عمومی اصفهان اضافه شد.
ورود بی. آر. تی تحولی در عرصه حمل و نقل عمومی کلانشهر اصفهان ایجاد کرد، به نحوی که میزان جابه‌جایی مسافر در این خطوط به روزانه حدود ۱۱۰ تا ۱۲۰ هزار نفر رسید در حالی که مترو ما با وجود تمامی هزینه‌های صرف شده هنوز ظرفیت جابه‌جایی این تعداد مسافر را ندارد، البته با گذشت زمان موضوعات، طرح‌ها و نمونه‌های جدید حمل و نقلی مطرح می‌شود.
بحث استفاده از اتوبوس‌های برقی و خودروهای هیبریدی در آن زمان هنوز مطرح نشده بود. برخلاف خودروهای هیبریدی که هر لحظه نیاز به تأمین انرژی از طریق برق دارد، اتوبوس‌های برقی پس از رسیدن به ایستگاه، انرژی مورد نیاز خود را از طریق برق دریافت می‌کند و مسیرش را برای رسیدن به ایستگاه بعدی طی می‌کند.
استفاده از اتوبوس‌های برقی نیازمند ایجاد زیرساخت است که باید فراهم شود؛ این مهم یکی از اهداف شورا است و تلاش داریم سال آینده این تحول را در مجموعه ناوگان اتوبوسرانی داشته باشیم، علاوه بر فراهم ساختن زیرساخت‌ها، اتوبوس نیز باید خریداری شود تا به تدریج این نوع از حمل و نقل را توسعه دهیم.
طرح‌های جدیدی هر روز ارائه می‌شود و ما باید بتوانیم به عنوان یک کلانشهر از همه ایده‌های نو و جدید در حوزه حمل و نقل برای بهبود تردد شهروندان، بهبود وضعیت محیط زیست و افزایش کیفیت بهره ببریم و مدیریت شهری در این راستا همه تلاش خودش را خواهد کرد تا بتواند بهترین شرایط را برای مردم رقم بزند.
اخیراً اعلام کردید بخشی از خط دوم مترو تا دو سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد، برای تأمین منابع مالی این پروژه چه تدابیری اندیشیده‌اید؟
برای توسعه حمل و نقل عمومی، نوسازی ناوگان اهمیت دارد و ساخت مترو باید با سرعت بیشتری ادامه پیدا کند. در شهری مثل اصفهان یک خط مترو، کافی نیست لذا باید شبکه‌ای از خطوط مترو وجود داشته باشد و با گونه‌های دیگر حمل و نقل انبوه‌بر هماهنگ شود تا وضعیت بهتری در زیرساخت‌های حمل و نقل شهری داشته باشیم.
در این راستا گریزی نیست جز اینکه قطار شهری را در سطح اصفهان توسعه دهیم و از تجربیات دیگران به خوبی استفاده کنیم، هرچند که هزینه ساخت قطار شهری بسیار زیاد است. در حال حاضر احداث یک کیلومتر مسیر خط مترو بین یک‌هزار و ۲۰۰ تا یک‌هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان هزینه دارد با این حال مترو یک سرمایه گذاری ۲۰۰ ساله بوده و کوتاه مدت نیست، لذا مدت زمان بهره‌برداری از مترو، هزینه‌های سنگین آن را توجیه‌پذیر می‌کند.
اصفهان حداقل باید پنج خط قطار شهری داشته باشد، البته در حال برطرف کردن اشکالات خط یک مترو و احداث خط دو آن هستیم و با برنامه‌ریزی انجام شده، در تلاش هستیم بخشی از خط دوم مترو که خیابان کهندژ را به میدان امام حسین (ع) متصل می‌کند را به بهره‌برداری برسانیم که بی‌شک قابل دسترسی بوده و این هدف شدنی است.
مترو، پروژه‌ای ملی است و نباید به عنوان یک پروژه شهری و منطقه‌ای به آن نگاه کرد، باید تلاش شود از بودجه ملی برای پیشبرد آن به نحو احسن استفاده شود. بودجه خوبی برای گسترش و ارتقای حمل و نقل شهر اصفهان در سال آینده پیش‌بینی شده، اما به دلیل اینکه هنوز مراتب بودجه نهایی نشده، اکنون اعداد و ارقام آن را اعلام نمی‌کنیم.
آیا استفاده از اوراق مشارکت برای تکمیل خط دو مترو را راهکاری منطقی می‌دانید؟
یکی از راهکارهای تأمین منابع مالی پروژه مترو، استفاده اوراق مشارکت بوده است که دولت این امکان را برای شهرداری‌ها فراهم کرد، اما در بودجه سال ۱۴۰۱ اوراق مشارکت حذف شده از این رو تاکنون جلسات متعددی با نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی، استاندار و مسئولان سایر کلانشهرها برگزار شده و موضوع در حال پیگیری است، در این راستا نامه‌نگاری‌هایی نیز با مجلس و دولت انجام شده تا اوراق مشارکت مجدداً برای بحث حمل و نقل عمومی و گسترش آن به کلانشهرها تعلق بگیرد.
در این ارتباط معاون اول رئیس جمهور وعده‌ها و قول‌های مساعدی داده چرا که اگر دولت نخواهد کمک کند، گسترش حمل و نقل عمومی و ساخت مترو در کلانشهرها محقق نخواهد شد. اگر کلانشهر تهران توانسته در خصوص مترو وضعیت بهتری نسبت به شهرهای دیگر داشته باشد، به این دلیل فراهم کردن بیش از ۶۰ درصد بودجه خود از طریق منابع ملی بوده و کلانشهر مشهد نیز اگر نسبت به سایر کلانشهرها وضعیت مطلوبی در اجرای خطوط مترو دارد به دلیل استفاده از کمک‌های دولتی بوده است.
بودجه‌های شهرداری پاسخگوی هزینه‌های احداث زیرساخت‌های مترو نیست، به طور مثال امسال شهرداری و سازمان‌های تابعه نزدیک به ۱۰ هزار میلیارد تومان بودجه دارد در حالی که تکمیل خط دوم مترو حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان بودجه نیاز دارد لذا باید تلاش کنیم بودجه‌های ملی را برای احداث قطار شهری فراهم کنیم.
چه راهکاری برای استفاده از منابع دولتی جهت گسترش زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی به ویژه مترو در نظر دارید؟
ایده جدیدی که ما مطرح می‌کنیم این است که دولت اگر در منابع خودش محدودیت دارد، برای این منظور به ما نفت بدهد تا توسط سازوکارهایی که کلانشهرها برای خودشان تعریف می‌کنند، نفت را به فروش رسانده و پول حاصل از آن را برای تکمیل و گسترش قطار شهری مورد استفاده قرار دهند؛ این ایده مشکل دولت، کلانشهرها و بودجه را برطرف می‌کند و از نظر من این ایده می‌تواند به نتیجه برسد.
