نگرش نیوز – مصرف آب به عنوان ارزشمندترین ماده برای زیستن وگرانبهاترین کالای اجتماعی واقتصادی باید مورد توجه همگان قرارگیرد، منبع با ارزشی که با وجود خشکسالی‌های اخیر خطر از دست دادن آن به شدت احساس می‌شود.
به دنبال گرمای زودرس درسال جاری مصرف آب در نقاط شهری و روستایی شدت یافته است به طوری که با محدودیت منابع نیزمواجه شدیم کاهش سطح ذخایر پشت سدها و خشک شدن رودخانه‌های فصلی از معایب تنش آبی و گرمای زودرس هوا بوده است و از طرفی با وارد شدن به فصل تابستان خطر خشکسالی کشور و تعداد نقاط روستایی و شهری بیشتری در معرض با تنش آبی افزایش می‌یابد که باید با ارایه راهکارهای سریع از وارد شدن به بحران جدی‌تر یعنی ورشکستگی کامل آب در کشور جلوگیری کرد چرا که بدون آب زیستن ممکن نخواهد بود.
خبرنگار نگرش نیوز نیز پیرو اهمیت این موضوع با محمدرضا محبوب‌فر، کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار به گفتوگو پرداخته است که درادامه میخوانید:
این کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار اظهار کرد: با توجه به مباحث مطرح شده گذشته مرتبط، جنگ آب از استان اصفهان آغاز شده و دامنه آن در حال گسترش به سمت کل نقشه جغرافیایی ایران است.
وی با بیان اینکه جنگ آب در گذشته مختص روستاهای کشور بود، عنوان کرد: متاسفانه اکنون جنگ آب از روستاها به شهرهای کشور کشیده شده است به طوری که شهرهای کشور از نظر بحران آب به نقطه‌ای رسیدند که حالت امنیتی پیدا کرده و این تنش آب تشدید شده است. حتی روزهای اخیر کشاورزان اصفهانی مجدداً مقابل شرکت آب استان اصفهان تجمع کردند و مسئولین قول جاری شدن آب در زاینده رود و پرداخت حقابه را به آنها دادند در حالی که به طور کلی اصلاً آبی وجود ندارد.
به گفته عضو انجمن آمایش سرزمین ایران، در حال حاضر میزان آب موجود سد زاینده رود در استان اصفهان حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد است که تنها تا پایان تابستان کفایت می‌کند و حقابه‌ای برای کشت و زرع کشاورزان وجود ندارد.
محبوب‌فر با اشاره به وضعیت تشدید بحران آب در استان خوزستان عنوان کرد: در این شرایط نه تنها روستاهای این استان وارد نزاع آبی شدند بلکه این مساله به شهرهای استان کشیده شده است. هر از چندگاهی تعدادی از جادههای بین شهری در استان خوزستان توسط مردم در اعتراض به بی‌آبی مسدود می‌شود، از طرفی کشاورزان و بسیاری از نقاط روستایی مساله کمبود و حتی نبود آب را اعلام کردند و میتوان گفت که وضعیت بسیار خطرناک است.
مرگ کشاورزی شرق ایران به واسطه خشکی هامون
وی به تدوام بحران آب دراین خطه شرق کشور پرداخت و گفت: در حال حاضرهامون خشک شده است و به موجب این وضعیت میتوان مرگ کشاورزی و دامداری در حوضه آبریز هامون سیستان و بلوچستان را مشاهده کرد.با این شرایط، مهاجرت و کوچ بسیاری از روستاییان این مناطق را شاهد هستیم به طوری که تاکنون نزدیک به ۳۰۰هزار نفر از مردم این نواحی وارد شهر زابل شدند و حتی از شهر زابل به شهر تهران نیز مهاجرت کردند.
نبود دیپلماسی دولت ایران بهانه‌ای برای باج دادن به کشورهای منطقه
عضو انجمن مخاطرات محیطی و توسعه پایدار ایران با بیان این که هامون بین دو کشور ایران و افغانستان تشنه است، گفت: کشورهایی همانند افعانستان، ترکیه وعراق از دیپلماسی آب برخوردارند و از پرداخت حقابه رودهایی که سرچشمه‌ای برای هامون و سایر منابع آبی است، خودداری می‌کنند و با «قلدری» اعلام می‌کنند که ایران حقابه‌ای ندارد و باید به آنها باج بدهد و دلیل این که آنها این حرف را مطرح می‌کنند ناشی از ضعیف بودن دولت ایران و نداشتن دیپلماسی آب در دولت است در این صورت است که به باج دادن به کشورهای همسایه و می‌پردازند و یکی از این کشورها که آب کشور را «دزدیده» است، کشور افغانستان است به طوری که با سدسازی‌های بسیار حقابه ایران را پرداخت نمی‌کند.
ایران وارد ورشکستگی دایم آب شد
محبوب‌فرعنوان کرد: در حال حاضر بیش از ۸۰درصد از مساحت کشور ایران درگیر خشکسالی درازمدت است و وارد ورشکستگی دایم آب شده است به طوری که بحران آب همیشگی و پایدار در کشور ایران خواهد بود.
وی تصریح کرد: اوایل فصل بهار۱۴۰نقطه از کشور وارد بحران آبی شده بود اما اکنون وضعیت کشور به گونه‌ای است که نزدیک به ۲۵۰نقطه شهری وارد تنش آبی شده است که نشان از وضعیت نگران‌کننده آب در کشور حکایت دارد.
به گفته وی، کلید مقابله با کم آبی تنها در دست مردم و شهروندان نیست البته صرفه‌جویی در این حوزه از سوی مسئولین سخن درستی است اما مسئولین در برابر منابع آبی مردم نیز از وظایفی برخوردار هستند که از جمله این وظایف میتوان به حفظ منابع آبی و مدیریت منابع آب در کشور اشاره کرد.
تشدید بیابان‌زایی تهدیدی برای استان‌های شمالی کشور
این کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار گفت: در حال حاضر وضعیت کشور از لحاظ مشکل آب به گونه‌ای رقم می‌خورد که در شهرهای شمالی کشور همانند گلستان، مازندران، گیلان، آذربایجان غربی، اردبیل با پدیده بیابان‌زایی مواجه هستیم یعنی پروژه بیابان‌زایی در این مرحله علاوه بر مرکز و جنوب شرق کشور حوالی استان‌های شمالی را هم تهدید می‌کند به طوری که روند بیابان‌زایی در دو سال اخیر در این مناطق شدت یافته است و از دست دادن منابع آبی سطحی در این مناطق را شاهد هستیم. تالاب انزلی در حال نابودی و مواجهه با خطر خشکسالی است و از سوی دیگر در ۱۵سال اخیر با کاهش حدود ۲متری سطح دریاچه خزر مواجه بوده‌ایم.
محبوب‌فرعنوان کرد: در حال حاضر مصرف آب در استان تهران وضعیت قرمز پیدا کرده حتی از آن عبور کرده است، یعنی رشد ۶الی۱۰درصدی مصرف برق در این استان مشاهده می‌شود و دستاورد چندساله وزارت نیرو در خصوص توصیه شهروندان به صرفه‌جویی به هدر رفته است.
وی با اشاره به مواجه زمینهای کشاورزی در کشت محصولاتی نظیر سبزی و صیفی جات با مشکل کمبود آب عنوان کرد: درنهایت برای حوزههای کشاورزی، دامداری و باغی احتمال میرود تا پایان شهریور به آب دسترسی داشته باشیم یعنی شهریورماه بحران امنیت غذایی درکشور ایران سرباز می‌کند و بحران تامین اقلام اساسی مانند گندم، جو و برنج، گوشت و نان را شاهد خواهیم بود بنابراین به دلیل خشکسالی‌های مکرر با شبه‌قحطی در شهریورماه مواجه خواهیم بود.
این کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار بیان کرد: در حال حاضر کشاورزان و دامداران نهادههای دامی ندارند و وضعیت به‌گونه‌ای است که دامداران دامهای سنگین، دامداریهای خود را تعطیل و دامهای خود را برای کشتار زودهنگام به کشتارگاه روانه کردند.
خودکفایی به قیمت ازدست دادن منابع آب
وی در ادامه گفت: با توجه به مشکلات فوق در کشور نسبت به خودکفا شدن کشور ایران در زمینه محصولات کشاورزی و دامی تبلیغ می‌شود اما این پرسش مطرح است به چه قیمت باید این خودکفایی باشد؟ به قیمت این که هندوانه یا هرمحصول دیگری جهت استفاده مردم تولید شود غافل از این که برای تولید این محصولات آب بسیاری مصرف می‌شود و بیشترین مصرف آب مربوط به بخش کشاورزی است. از طرفی با صادرات بسیاری از محصولات کشاورزی برای ارزآوری نیز مواجه هستیم و آب را صادر میکنیم یعنی کشور ایران با وجود مشکل آب به صادرکننده آب توسط صادرات محصولات کشاورزی و باغی تبدیل شده است.
محبوب‌فر بیان کرد: این خودکفایی به قیمت فقدان آب، جنگ آب، نابودی طبیعت و محیط زیست، نابودی معیشت و اقتصاد کشاورزی در کشور اتفاق افتاده است و متاسفانه یک توهم بزرگ، خیال باطل و خام است که کشور را با مشکلات بسیاری مواجه می‌سازد. تنها راهکار در این حوزه تعطیل کردن کشاورزی و حرکت کشاورزان به سمت کشت فراسرزمینی در کشورهای دارای آب و هوای مناسب مانند گرجستان، تاجیکستان، ارمنستان و … است و دولت باید در این راستا از آنها حمایت لازم را به عمل آورد.
این کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار گفت: نقشه جغرافیای ایران ظرفیت و تاب تحمل برای ۴۵میلیون نفر را دارد نه ۸۵میلیون نفر. این درحالی است که مسئولین کشور با توهم توسعه جمعیت کشور را از ۴۵ میلیون به ۸۵ میلیون نفر رساندند با این که منابع موجود در کشور برای استفاده ۴۵میلیون نفر گنجایش دارد.
