نگرش نیوز – عبدالرضا ارسطو کارشناس امور مالیاتی گفت: نظام مالیاتی کشور با مشکلات متعددی روبروست. یکی از این مشکلات اخذ مالیات به صورت سنتی و مبتنی بر دخالت حداکثری نیروی انسانی و ممیز محوری ست. برای اصلاحات اساسی و ساختاری در این روند، باید سیستم حسابرسی و رسیدگی مالیاتی را از شرایط سنتی به حالت هوشمند و سیستمی تبدیل کنیم تا شرایط مالیات ستانی نیز تغییر کند. با این تغییرات در عین حال می توان از فرارهای مالیاتی جلوگیری و شفافیت گسترده ای در اقتصاد فراهم کرد.با هوشمند کردن سیستم مالیاتی هم تعارض منافع مودیان و هم ممیزان دخالتی در روند اخذ مالیات ندارد. در عین حال از فسادهای احتمالی هم قطعا جلوگیری می شود.
همچنین متذکر شد: از دیگر ایرادات نظام مالیاتی کشور دریافت مالیات از بخش رسمی، شفاف و تولید کننده است. در سال‌های گذشته بیشترین تلاش برای دریافت مالیات، عمدتاً از محل افزایش وصول مالیات از تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی رسمی بوده و تلاش کمتری برای شناسایی مودیان جدید و مبارزه با فرار مالیاتی شده است.
این عضو مرکز پژوهش های مجلس افزود: در ماه های گذشته دولت تلاش کرده ایرادات اساسی سیستم مالیاتی کشور را با شناسایی مودیان جدید و مالیات ستانی از بخش غیر رسمی اما فعال که بخش بزرگی نیز هستند، برطرف کند. به طور کلی باید چتر نظام مالیاتی را بر همه بخش‌های اقتصادی کشور پهن و همه فعالان اقتصادی چه شفاف و چه غیر شفاف را در طول نظام مالیاتی قرار دهیم.
وی ادامه داد: یکی دیگر از مهمترین ایرادات نظام مالیات دهی این است که به جای دریافت مالیات از فرد، عمده بار مالیات بر دوش بخش حقوقی و تولیدکنندگان قرار دارد. یعنی به جای دریافت مالیات از انتهای زنجیره یعنی مصرف کنندگان نهایی و اشخاص حقیقی، از تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی اخذ می شود که این مساله در یک فرایند بلند مدت انگیزه های سرمایه گذاری، پس انداز و تولید را در بخش تولیدی و اقتصادی را کاهش می دهد.
ارسطو بیان کرد: در یک نظام مالیاتی کارآمد و مناسب باید سهم درآمد هایی که از اشخاص و افراد وصول می‌شود، نسبت به سهم درآمد هایی که از فعالان اقتصادی و شرکت ها بیشتر باشد، پس باید در یک نگاه متحول و اصلاح مدار در حوزه مالیات، شرایط فعلی را که عمده درآمدهای موجود آن از شرکت هاست به سمت مالیات بر اشخاص و بر مجموع درآمد ببریم.
معافیت‌های مالیاتی غیر ضروری
این کارشناس امور مالیاتی اظهار داشت: از ایرادات دیگر سیستم مالیاتی ما می توان به معافیت‌های مالیاتی بسیار گسترده و غیرضروری اشاره کرد. در حال حاضربه طور عام فعالیت های کشاورزی، آموزشی، پرورشی و هنری در کشور ما از مالیات معاف هستند در حالی که ممکن است این ضرورت در برخی مقاطع لازم نباشد.
وی تاکید کرد: در چند دهه گذشته در کشورهایی مانند ایران که منابع طبیعی قابل توجه ای مانند نفت و گاز دارند، هر زمانی که نیاز به منابع درآمدی پیدا کردند، با صادرات نفت، گاز و خام فروشی منابع طبیعی درآمدهای ارزی قابل توجهی وصول و از این درآمدهای ارزی قابل توجه برای پوشش کسری بودجه خود استفاده و در عین حال، هزینه های جاری خود را افزایش داده و برای خود تامین مالی کردند.
به گفته وی تا زمانی که اتکا دولت ها به درآمدهای نفتی و یا حاصل از صادرات منابع طبیعی باشد که البته بسیار کم زحمت و بدون مشکل استحصال می شوند،دولت ها هرگز به سمت نظام درآمدی پایدار که همان وصول مالیات است، نمی روند و تا زمانی که دولت ها از درآمدهای نفتی برای جبران کسری بودجه استفاده می کنند،نیازی به پاسخگویی نمی بینند و با افزایش هزینه های دولت به صورت غیر قابل رویت کشور را اداره می کنند. به عنوان مثال، در سال‌هایی که درآمدهای نفتی داشتیم دولت ها دلیلی بر افزایش درآمد مالیاتی و طراحی یک نظام مالیاتی هوشمند و کارآمد نمی‌دیدند، چون درآمدهای مالیاتی با مشقت و سختی و برنامه ریزی وصول می‌شود و در قبال درآمدهای مالیاتی دولت ها باید کارآمدی و پاسخگویی داشته باشند.
ارسطو عنوان کرد: مهم ترین دلیل بروز فرار مالیاتی، هوشمند نبودن سیستم مالیاتی است، یعنی یک نظام مالیاتی غیرهوشمند که اطلاعات لازم را در خصوص اشخاص حقیقی، حقوقی و فعالان اقتصادی ندارد و در یک هاله ای از ابهام به مالیات‌ستانی می پردازد. در چنین شرایطی مالیات ها عمدتا از بخش رسمی وصول شده و با توجه به ضعف اطلاعاتی نمی توان به سمت شناسایی اشخاصی که فرار مالیاتی دارند، رفت.
وی در پایان همچنین تاکید کرد: اگر نظام مالیاتی ما هوشمند شود، یعنی با استفاده از سامانه ها، ریز داده ها و پایگاه های اطلاعاتی و با کلیه اطلاعاتی که در بخش صنعت بازرگانی، گمرکی، حمل و نقل و بانکی تولید می شود به آنالیز این اطلاعات بپردازد و با استفاده از الگوریتم ها و سامانه ها آنها را تحلیل کند، می‌تواند تا حد قابل توجهی با فرار مالیاتی مبارزه کند.باید سامانه مودیان هر چه زودتر برقرار شود تا ما شاهد اعمال سلیقه های شخصی از سوی مودیان و ممیزان نباشیم .
