نگرش امروز – به مناسبت فرارسیدن سال نو، سیدحسن امین، پژوهشگر ادبی و استاد بازنشسته دانشگاه گلاسگو کالیدونیان، پیرامون اهمیت نوروز گفت: نوروز بزرگترین جشن ملی باستانی در گسترده تمدنی ایران بزرگ، شامل ایران امروز، افغانستان، آسیای مرکزی، قفقاز، اقلیم کردستان عراق و بخش‌هایی از ترکیه، پاکستان، هند، چین، زنگبار و … است. به همین دلیل نوروز به مثابه یکی از میراث‌های فرهنگی جهان با ریشه‌ای ایرانی به پیشنهاد دوازده دولت عضو سازمان ملل متحد ایران، افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، قرقیزستان، قزاقستان، آذربایجان، ترکیه، عراق، پاکستان و هند به ثبت جهانی رسید.
وی ادامه داد: جشن نوروز اگرچه ریشه در ایران پیش از اسلام دارد، پس از اسلام هم مورد تایید و تمجید پیشوایان دین و مذهب قرار گرفته است. امام علی(ع) هدیه نوروزی ایرانیان را به گرمی پذیرفت و امام صادق(ع) از عظمت این روز سخن گفت.
امین با بیان اینکه جشن نوروز در نخستین روز بهار، همزمان با اعتدال ربیعی در نیم‌کره شمالی سیاره زمین، به پاس نوزایی طبیعت برگزار می‌شود، گفت: نوروز در اساطیر ایران باستان، روزی است که آفرینش جهان در آن صورت گرفت، کیومرث بر تخت نشست، زرتشت به پیامبری مبعوث شد و کیخسرو با فرافکنی اثیری به ملکوت اعلی پیوست. حتی در سنت ایران پس از اسلام هم به گزارش مجلسی در زادالمعاد، نوروز اولین روز طلوع آفتاب و اولین روز نزول وحی بر پیامبر اسلام است.
وی تصریح کرد: باید یادآوری کنم که نوروز حتی در میان مسلمانان جمهوری خلق چین نیز همه ساله با شکوه فراوان جشن گرفته می‌شود و من در سال‌هایی که در دو دانشکده حقوق و مطالعات آسیایی و آفریقایی دانشگاه مطالعات خارجی پکن حضور داشتم، در مجالسی به عنوان مهمان افتخاری سخنرانی کردم و تاکید داشتم که این جشن کهن هیچ تضادی با اسلام‌باوری ندارد، یعنی به اصطلاح فقهی نه واجب است و نه حرام و نه مکروه، بلکه مباح است و شاید مستحسن و مستحب هم باشد چون موجب صله‌رحم و حفظ ارتباطات اجتماعی و انسجام خانوادگی می‌شود. به همین دلیل هنگامی که شنیدم طالبان در افغانستان قصد حذف نوروز از تقویم رسمی افغانستان را دارد، با امضای نامه‌ای سرگشاده در مقام دبیرکل فرهنگی، علمی و پژوهشی بنیاد جهانی سبزمنش و رئیس هیئت مدیره انجمن هم‌اندیشان ایران فرهنگی، عدم وجاهت شرعی و عرفی مخالفت با نوروز را همگام با بسیاری از متفکران در گستره میراث تمدنی مشترک در حوزه نوروز یادآور شدم.
امین در بخش دیگری از سخنان خود به برخی دیدگاه‌ها پیرامون مخالفت با نوروز اشاره کرد و گفت: در خاتمه دو نکته دیگر هم اضافه کنم، اول، مخالفت‌هایی که از جهت اندیشگی و عقیدتی با نوروز شده است. مثلا حکیم ناصر خسرو با نگاهی فلسفی گرامی‌داشت نوروز را زیر سوال برده و گفته است:
شصت بار آمد نوروز مرا مهمان/ جز همان نیست اگر ششصد بار آید
اینجا ناصر خسرو می‌گوید که دلیل معقولی برای جشن سالانه نوروز نیست و این اعتدال ربیعی یک تکرار طبیعی در تغییر آب و هواست. پس مناسبتی برای جشن و سرور ندارد، بلکه جشن را باید به مناسبت موفقیت‌هایی گرفت که محصول تلاش و کوشش فردی یا جمعی باشد.
وی افزود: عده‌ای دیگر با نوعی استدلال شرعی با نوروز مخالفت کرده‌اند، مثل ابو احمد غزالی در کیمیای سعادت یا همانطور که اشاره کردم، در عصر ما طالبان می‌خواهند تعطیلات نوروز را از تقویم افغانستان حذف کنند. در حالی که جشن نوروز درست مثل جشن تولد یا جشن ازدواج اگر مستحب و مستحسن نباشد، قطعا حرام یا مکروه هم نیست، بلکه از باب تسامح در ادله سنن باید با حسن نیت آن را در دایره انتخاب و اختیار اشخاص و خانواده ها و عموم مردم گذاشت.
وی در پایان گفت: من ضمن عرض شادباش سال نو، ابیاتی از «شاهنامه امین» را که متمم و مکمل «شاهنامه فردوسی» است، به همه کسانی که نوروز را در هر کجای جهان جشن می‌گیرند، تقدیم می کنم:
رسد جشن نوروز، نو شد چو سال
طبیعت جوان گردد از اعتدال
درآید بهار و گریزد خزان
از آب روان و ز باد وزان
به نوروز روز، اول فرودین
سود زنده از سبزه روی زمین
بیا بر زمستان شکست آوریم
دل مردمان را به دست آوریم
چو گیتی کنون یافت سامان نو
بیا تا ببندیم پیمان نو
تو را جشن نوروز فرخنده باد
لبت در همه سال، پرخنده باد
